ව්‍යායාම කිරීමෙන් මොළය වර්ධනය වෙන්නේ කොහොමද? අපේ මොළය සැකසී තිබෙන්නේ නියුරෝන ගොන්නක් එකතු වීමෙන්. මොළයේ සෛල හෙවත් ‘නියුරෝන’ අතෙහි ඇඟිලි දිග හැරියාක් මෙන් අනුශාඛිකා සහිත සෛල වර්ගයක්. ඒවායේ එක් ශාඛාවක් (අක්සනය) දික්වී තවත් නියුරෝනයක් හා බැ‍ඳ‌ෙනවා. ඉගෙනීම, සිතීම, මතක් කිරීම, අපි අත්දකින දේවල් ආදී හැම දෙයක්ම ඒවා අතර ඇතිවන විද්‍යුත්-රසායනික බැඳීම හරහා සිදු වෙනවා. එක් නියුරෝනයක් තවෙකක් හා බැඳීම නිතර සිදුවන විට එම බැඳීම ශක්තිමත් වෙනවා. කුඩා කාලයේ බහ තෝරද්දි අපිට වචන කියාගන්න අමාරුයි. ඒත් කාලයක් අපි එය කිරීමෙන් ම හුරු වුණාම කතා කරද්දී අපිට කටෙහි හැසිරවීම ගැන පොඩ්ඩක්වත් හිතන්න දෙයක් නැහැ. පසුව අපි කතා කරන්න විතරක් නෙවෙයි, ඒ භාෂාවෙන්ම හිතන්නත් පටන් ගන්නවා. පර්යේෂක කණ්ඩායමක් මීයන් යොදාගෙන කළ පර්යේෂණයකදී සොයාගෙන ඇත්තේ අපි ව්‍යායාම කරද්දී මොළයේ ‘අයිරිසින්’ (irisin) නමැති විශේෂ අණු වර්ගයක් නිපදවෙන බව යි. මෙමගින් නියුරෝන වලට ආරක්ෂාව සැපයීමේ ක්‍රියාකාරීත්වයන් දක්වන අතර ඉගෙනීමට හා මතක තබා ගැනීමට ඉවහල් වන ජාන සක්‍රීය වීම ද ඉන් සිදුවන බව ඔවුන්ට පෙනී ගියා. ඔවුන් තවදුරටත් අනාවරණය ක